Jarenlang werd de Cito-toets afgenomen vanaf de kleuterklas. Na veel discussie verdwijnt de toets daar binnenkort. Is het goed om kleuters al met de Cito te toetsen? Wat is een geschikt alternatief?

Vorig jaar bepaalde het kabinet dat de Cito-toets vanaf 2021 uit de kleuterklas zal verdwijnen. Hoe wordt dit besluit op onze kleuterscholen ontvangen? Twee kleuterjuffen vertellen er over.

Te schools voor kleuters

Juf Ankie geeft al jaren les op de Montessorischool. Zij is blij dat de Cito-toets straks uit groep 1 en 2 verdwijnt, omdat het volgens haar veel te schools is. ‘Kleuters ervaren dingen op hun eigen manier, in hun eigen belevingswereld. Ze houden van werken met materialen en vormen, niet in een schriftje.’

Ook juf Maike van de Parkschool vindt dat er tijdens de toets wel erg veel van de kinderen wordt gevraagd. ‘Ze moeten aan een tafeltje zitten, de vragen van de leerkracht begrijpen, een potlood hanteren en dan ook nog de goede antwoorden geven.’

Spelen en leren

Kleuters kunnen juist spelenderwijs veel dingen leren, en dit past volgens veel leerkrachten beter bij ze. Juf Ankie vertelt over voorbeeld uit de praktijk: ‘Ons plein stond laatst onder water. We lieten de kleuters daar emmers water scheppen. Zo kun je ze intussen veel dingen vragen: is de emmer licht of zwaar? Is hij vol of leeg?’ Op deze manier ziet de juf wat de kinderen al begrijpen.

Om de ontwikkeling van kinderen in groep 1 en 2 bij te houden, houden leerkrachten een leerlingvolgsysteem bij. Dat kan ook zonder Cito-toets. ‘In zo’n volgsysteem heb je goed zicht op de ontwikkeling van het kind’, vertelt juf Ankie. ‘Je houdt erin bij of een kind kan rijmen, woorden kan tellen, maar ook zijn zelfstandigheid en sociaal-emotionele ontwikkeling.’

Momentopname

De Cito-toets doet volgens veel leerkrachten geen recht aan de ontwikkeling van kleuters. De score van de toets is een momentopname, terwijl kinderen zich ontwikkelen in sprongen. Het ene moment maken ze een sprong op sociaal gebied, een ander moment leren ze ineens weer tellen. Hierdoor kan zo’n eenmalige toets een vertekend beeld geven.

Voorstanders van de Cito-toets waarderen juist de duidelijke scores. Die kunnen makkelijk gecommuniceerd worden met ouders, schooldirectie en orthopedagogen. Je kunt aan de scores direct zien hoe het kind ervoor staat. Toch blijken die scores niet altijd een goede voorspeller te zijn.

Oog voor het kind

Leerkrachten vinden het vooral belangrijk om te kijken naar het verhaal achter het kind en om het kind te volgen in zijn ontwikkeling. Dit doen zij buiten de Cito-toets om op allerlei manieren, gewoon in de klas. Zo kunnen ze de kinderen rustig observeren en doorvragen waar het nodig is.

De verzamelde informatie kan in het leerlingvolgsysteem worden gezet zonder dat de kinderen hiervoor een toets hoeven doen. Op basis van deze gegevens bepaalt de leerkracht voortaan of het kind door kan naar groep 3.

‘De leer- en ontwikkelingslijnen gaan verder dan alleen toetsen op rekenen en taal’, vertelt juf Maike. ‘Uiteindelijk wil je dat er gekeken wordt naar het welbevinden van het kind, en zijn hele ontwikkeling.’ ‘Leerkrachten moeten vooral zelf goed naar het kind blijven kijken’, vult juf Ankie aan.